Richting een collaboratief paradigma

Waar komt de term collaboratief wonen vandaan? Hoe kunnen we het opschalen en tegelijkertijd het risico van commercialisering voorkomen? Kan de overheid grond deprivatiseren om meer betaalbare woningen te faciliteren? En hoe kunnen we meer kwaliteit boven kwantiteit waarderen? Deze vragen kwamen aan de orde tijdens de eerste ‘BK Talks’ van Project Together!, mede georganiseerd met de faculteit Bouwkunde (TU Delft). Sprekers Darinka Czischke (Projectleider Together!), Tine de Moor (hoogleraar Erasmus Universiteit Rotterdam), Josh Ryan-Collins (Hoofd Financiën en Macro-economie University College London) en Ilka Ruby (uitgever Ruby Press, curator en architect) hebben collaboratief wonen in zijn bredere maatschappelijke, historische en economische context gezet, geholpen door de kritische vragen van moderator Marina Otero (Het Nieuwe Instituut).

Wat is dan precies collaboratief wonen? Darinka Czischke legt uit hoe de term werd ontwikkeld door een internationale groep onderzoekers, om hun nationale verschillen en uiteenlopende maatschappelijke associaties met begrippen als ‘collectief’ en ‘gemeenschappelijk’ te overbruggen. Als historicus van collectieve actie plaatst Tine de Moor collaboratief wonen binnen de bredere trend van collectieve actie waarbij burgers samen hun eigen basisbehoeften organiseren. Ze herkent in de loop van de geschiedenis soortgelijke trends van zelforganisatie, die toenemen wanneer staatssteun ontbreekt. In het huidige tijdperk constateert Josh Ryan-Collins dat de overheid een actieve rol zou kunnen spelen in het tegengaan van de financialisering van grond. Dit proces is een belangrijke motor achter de huidige wereldwijde huisvestingscrisis, die gebaseerd is op een op winst gerichte benadering om in de basisbehoefte aan huisvesting te voorzien. Naast het bieden van een alternatief voor de op winst gerichte particuliere woningbouw, laat Ilka Ruby met voorbeelden zien wat deze vorm van wonen te bieden heeft. Samenwonen kan communities faciliteren en zo bijdragen aan de sociale cohesie in steden.