Verslag: BK Talk ‘Act Together! The politics and policies of collaborative habitats’

Op donderdag 28 oktober vond de laatste BK Talk van het Project Together! plaats, genaamd ‘Act Together! The politics and policies of collaborative habitats’. Tijdens dit slotevenement werden beslissende partijen uitgenodigd om te discussiëren over de acties die zij kunnen ondernemen om collaboratief wonen in Nederland mogelijk te maken. Moderator Darinka Czischke leidde een levendige paneldiscussie tussen Karin Schrederhof, Hans Rupp, Björn Mallants, Desiree Uitzetter, Trevor James en Eduard Cabre Romans.

Het debat was opgebouwd rond een selectie van kernuitspraken uit de vorige BK Talks, Why Together? en Building Together!, waarin provocerende ideeën voor politieke actie werden voorgesteld. Er werd kritisch gekeken naar genormaliseerde manieren van werken en denken over wonen, zoals het particuliere woningbezit en het (gebrek aan) bestuurlijke daadkracht om het recht op wonen te realiseren. De internationale gasten lieten verschillende trajecten en dilemma’s zien om collaboratief wonen mogelijk te maken. Björn Mallants (algemeen directeur van de Vereniging van Vlaamse Sociale Huisvestingsmaatschappijen (VVH) en bestuurslid van Housing Europe) heroverwoog de betekenis van sociale huisvesting, die naar zijn mening niet moet worden gezien als een oplossing voor het probleem van het onvermogen om een ​​eigen woning te bezitten, maar als een middel op zich. In plaats van woningen te bouwen, moet er aan een thuis gewerkt worden. Hans Rupp (CEO bij ABZ en bestuurslid van Cooperative Housing International) nam dit idee een stap verder door het belang van de gemeenschap boven winst of individueel eigendom te plaatsen. Met een lange geschiedenis van coöperaties heeft de gemeente van Zürich het voordeel de meerderheid van de grond te bezitten. In Barcelona worden vergelijkbare tactieken toegepast, maar in een andere historische en maatschappelijke context. Eduard Cabre Romans (huisvestingsadviseur bij de stad Barcelona) legde uit hoe het ontbreken van een sociaal huisvestingssysteem radicale verandering vereiste, vooral na de gevolgen van de crisis in 2008. Om meer betaalbare woningen te realiseren, heeft de gemeente grote percelen grond opgekocht voor de ontwikkeling van collaboratieve woonvormen.

Over het algemeen beschouwden de sprekers de ideologie van eigenwoningbezit als een mislukking. Desiree Uitzetter (directeur gebiedsontwikkeling BPD en voorzitter NEPROM) was het niet eens met deze stelling. Hoewel ze de waarde van sociale woningbouw en zelfgeorganiseerd collectief bezit inzag, is ze van mening dat er verschillende woningtypen moeten komen om de markt in Nederland af te koelen. Karin Schrederhof (wethouder Wonen gemeente Delft) zette vraagtekens bij het nut van het kopen van grote percelen als gemeente, gezien Delft de financiële risico’s van deze strategie heeft ervaren. Nederlandse gemeenten gebruiken andere instrumenten om te onderhandelen met grondeigenaren, omdat ze voor investeringen in woningen afhankelijk zijn van marktpartijen en corporaties. Een voorbeeld zijn tenders, die direct invloed hebben op het aandeel van verschillende woningsegmenten. Trevor James (voorzitter van Cooplink) vroeg zich af of top-down geïnitieerde collaboratieve projecten voldoende participatiemogelijkheden bieden voor bewoners. In plaats daarvan zouden bewoners moeten kunnen dienen als opdrachtgevers van huisvesting, een aanpak die een grote verschuiving in het economische systeem zou vereisen.